Hier ziet u een blok zandsteen dat niet in het werk van de Schiedamse kunstenaar Sjef Hendrickx verwerkt kon worden. Uit kleinere eeuwenoude brokstukjes heeft hij een verbrokkeld beeld gemaakt, met de titel “t Lam”. Deze brokstukken zijn restanten van de Beeldenstorm die in 1572 in Schiedam ook zijn sporen naliet. De misstanden in de katholieke kerk werden van binnenuit door de beweging van de Moderne Devotie aan de kaak gesteld. De prediking van Gods woord had een zuiverende doorwerking, maar corrupte kerkstructuren en tradities waren taaie bolwerken om te slechten. De Moderne Devotie heeft door hun vertegenwoordigers zoals Geert Grote en Thomas á Kempis positieve gevolgen voor Schiedam gehad. Geert Grote (1340-1384) kwam door zijn studies tot inkeer en verbrandde zijn boeken over magie en astrologie. Hij genas van zijn ziekte en gaf zijn rijkdom weg en at met de armen, erwtenmoes en zoute haring. Zijn huis werd een thuis voor de “zusters van het gemeenschappelijke leven”. Hij vertaalde de psalmen in het Nederlands en preekte in de landstaal en bracht in Europa vanuit Deventer een van de meest invloedrijke en krachtige spirituele hervormingsbeweging tot stand en het begin van de moderne tijd (Titus Brandsma instituut). Thomas á Kempis (1380-1471) liet zich door hem inspireren en werd de auteur van het boekje Imitatio Christi, “In de navolging van Christus” , maar ook van Vita Lidewigis, over het leven van Lidwina (1380-1433) uit Schiedam. Door de prediking in de landstaal kwam het volk los van de kerkelijke machtsstructuur. In 1570 kreeg de st. Janskerk een preekgestoelte. De hervormingen van de kerk in de voorafgaande eeuwen wierpen een dam op tegen de misstanden in de zichzelf verrijkende katholieke kerk. Toen de Watergeuzen in 1572 Schiedam binnentrokken  werden de beelden in  het rijke interieur van de st. Jan vernield. De Schiedammers gingen over naar de hervormden.

De enige Nederlandse paus Adrianus van Utrecht is opgevoed in de geest van de Moderne Devotie evenals bekende tijdgenoten van hem zoals Erasmus, keizer Karel V en Maarten Luther. De Lutherse streefden meer en meer naar een verandering van de kerkelijke gezagstructuren. De toenmalige vernieuwingsbeweging streefde echter meer naar een sober, werkzaam, godvruchtig en gewetensvol leven in de geest van de eerste christelijke gemeenschappen. Anders dan de Lutheranen stuurden de moderne devoten aan op een reformatie van het hart en het leven, dan op een kerkelijke revolutie. Dat was ook het pad dat Adrianus van Utrecht verkoos, het verenigde het volk en bracht menigeen tot een levenswandel met ontzag voor God en Zijn Woord. Na een pontificaat van amper twintig maanden stierf Adrianus, op 14 september 1523, onder verdachte omstandigheden. Twee eeuwen later blijken de kerkelijke gezagstructuren en corrupte leringen nog steeds de vrijheid van geloof en geweten te beknotten. Het levensverhaal van Franciscus  Adrianus van Achter, een geleerde monnik uit Gent windt daar geen doekjes om. Het boek ”Geloofs belydenisse” beschrijft hoe deze Adrianus in 1754, in de grote kerk van Schiedam getuigt van zijn verworven vrijheid door het Woord van God.
Robert Berns, CU-SGP

De tentoonstelling is te zien van 10 maart tot en met 15 april aanstaande in het Stedelijk Museum Schiedam. Meer informatie is te vinden op de website van het stedelijk museum.